Zmiana roli w życiu zawodowym – jak rozsądnie jej dokonać?

Osoby wkraczające właśnie na rynek pracy zmienią swój zawód 5-7 razy w życiu. 1/3 z nich będzie dokonywać zawodowych zmian – albo w zakresie zmiany miejsca pracy albo zmiany profesji – średnio co 12 miesięcy. Tym samym zmiana roli w życiu zawodowym na stałe wpisuje się w Twoje życie. Dlaczego nie warto się jej bać i jak rozsądnie ją zrealizować?

Człowiek tysiąca zawodów

To, co teraz napiszę być może potraktujesz jako wyświechtany frazes, jednak ze względu na nadal niedostateczny poziom świadomości społeczeństwa w tym zakresie, powtórzę to jeszcze raz: Era jednego zawodu na całe życie to bezpowrotna przeszłość!

Współczesny rynek pracy wymaga od pracownika wysokiego poziomu elastyczności oraz otwartości na zmiany. I nie ma w tym nic dziwnego, kiedy obserwuje się z jak zawrotną prędkością zmieniają się trendy dotyczące aktywności zawodowej. To, w jakiej ścisłej korelacji pozostaje teraźniejszość i przyszłość rynku pracy, doskonale udowodniły nam dwa ostatnie lata pandemii. Praca zdalna, która przed wybuchem covid była traktowana jako totalna abstrakcja, a w wyjątkowych sytuacjach jako pracowniczy przywilej, dziś na stałe wpisała się w modele współpracy. Rynek pracy pracodawcy i rynek pracy pracownika regularnie zamieniają się pozycjami. Podział pracy między ludzi i maszyny może sprawić zaś, że już w ciągu 3 najbliższych lat zniknie 85 mln miejsc pracy[i]!

Gdzie w tym wszystkim jesteś Ty i Twoja aktywność zawodowa? Czy jesteś gotowa na zmianę roli w życiu zawodowym przynajmniej kilka razy? Jak zachować zdrowy rozsądek w podążaniu za zawodowymi trendami?

Praca zgodna z wartościami

Fakt, że staniesz przed koniecznością zmiany roli w życiu zawodowym wcale nie oznacza, że masz podejmować kroki wbrew sobie. Wręcz przeciwnie! Jako mentor rozwoju zawodowego i osobistego kieruję się ideą, że zmiana będzie prowadziła do lepszego tylko wtedy, kiedy u jej podwalin będą stały realne wartości jakie wyznajesz. I owszem, wdrażanie zmian wymaga od Ciebie wyjścia z własnej strefy komfortu i może budzić wiele wątpliwości (przynajmniej w początkowej fazie jej realizowania). Jednak w żaden sposób nie może być zaprzeczeniem wartości, jakimi kierujesz się w życiu – czy to zawodowym, czy osobistym.

Dlaczego zgodność wartości zawodowych i osobistych jest tak ważna?

Po pierwsze, wykonując pracę zgodną z Twoimi wartościami masz przekonanie, że jesteś w odpowiednim miejscu i odpowiednim czasie (wiem, zabrzmiało jak frazes?). Wiedząc, że Twoja praca zawodowa jest zgodna z samym Tobą, nie będziesz potrzebował dodatkowej motywacji do działania. Oczywiste jest też, że praca zgodna z Twoimi wartościami będzie przekładała się pozytywnie na Twoją efektywność. Poza tym łatwiej będzie Ci też rozwiązywać zawodowe problemy i stawiać czoło wyzwaniom, które staną na Twojej drodze.

W kontekście zgodności pracy zawodowej z osobistymi wartościami istotne są również wartości organizacji, przełożonego i współpracowników. Jeśli te są zbieżne z Twoimi, to z pewnością stworzycie zgrany team. Im większa spójność wartości w organizacji z tymi, które Ty wyznajesz, tym większe będzie Twoje przekonanie o sensowności Twoich działań i roli w firmie oraz zespole. Grając do jednej bramki, będzie wam o wiele łatwiej budować pozytywne relacje, zarówno na linii przełożony-pracownik jak też z innymi współpracownikami.

A co, jeśli Twoja praca nie jest zgodna z Twoimi wartościami? Myślę, że nie muszę wcale odpowiadać na to pytanie, gdyż niestety ten problem jest dość powszechny. Jeśli nie Ty sama, to z pewnością ktoś z Twojego otoczenia przekonał się jaką mordęgą jest praca zupełnie sprzeczna z prywatnymi wartościami. I być może daje się chwilowo wytrzymać w takiej pracy (szczególnie, kiedy czasem nie ma się wyjścia chociażby na zobowiązania finansowe), jednak w dłuższej perspektywie praca w takim miejscu będzie miała wyłącznie negatywne skutki. Narastająca frustracja czy niska efektywności to jedne z łagodniejszych „objawów” pracy wbrew sobie. O wiele poważniejszymi mogą być wypalenie zawodowe, depresja czy szereg innych chorób.

Zmiana – ewolucja a nie rewolucja

Decydując się na zmianę roli w życiu zawodowym, nie zawsze będziesz musiała się zmierzyć z dokonaniem życiowej rewolucji. Wszystko zależy tak naprawdę od tego jak duże są Twoje potrzeby, w jakim stopniu realizujesz się w aktualnym zawodzie, czy w Twojej organizacji są możliwości dostosowania stanowiska pracy do indywidualnych oczekiwań. Czasem może okazać się, że już modyfikacja zakresu obowiązków (w porozumieniu z Tobą i w odniesieniu do Twoich rozwojowych potrzeb) wystarczy do zmiany Twojej roli w życiu zawodowym.

Kiedy zmiana stanowiska czy zakresu obowiązków w ramach aktualnej organizacji nie jest możliwe, to poszukanie pracy na analogicznym stanowisku u nowego pracodawcy również może być sposobem na dobrą zmianę w życiu zawodowym. Szukając nowej pracy, musisz jednak zwrócić szczególną uwagę na te aspekty, które nie odpowiadały Ci w tej dotychczasowej. Jednym słowem: szukaj takiego miejsca pracy, które będzie nie tylko zupełnie inne od dotychczasowego, ale które również będzie kierowało się wartościami wyznawanymi przez Ciebie.

Oczywiście zmiana stanowiska a nawet pracodawcy w niektórych przypadkach może być niewystarczająca. Wtedy nie pozostaje Ci nic innego jak szukania nowego zawodu dla siebie. I chociaż brzmi to przerażająco, to przekwalifikowanie nie musi być wcale bolesne. Szczególnie jeśli będzie prowadziło do pracy, która da Ci wreszcie spełnienie i możliwości rozwoju. Wprawdzie zmiana zawodu wymaga zarówno czasu jak i – a szczerze mówiąc myślę, że przede wszystkim – odwagi, to jeśli jest zgodna z osobistymi wartościami, jest jedną z najlepszych inwestycji w samego siebie. Potwierdzam to nie tylko jako mentor rozwoju zawodowego i osobistego, ale również jako kobieta wykonująca w swoim życiu ponad 30 zawodów!

Zmiana zawodowa w 3 krokach

Aby przekonać Cię, że zmiana roli w życiu zawodowym nie jest tak trudna jak Ci się wydaje, postaram się przedstawić ten proces w trzech prostych krokach. Kierowanie się nimi z pewnością ułatwi Ci dokonania tej niezwykłej zmiany ?

Krok 1. Przygotowanie do zmiany zawodowej

Na tym etapie kluczowe jest gromadzenie informacji o… sobie samej. Zanim zaczniesz dokonywać radykalnych zmian, musisz wiedzieć zarówno to jakimi predyspozycjami i potencjałem dysponujesz, jak również znać swoją zawodową tożsamość, określić swoje cele i potrzeby. Tylko wiedząc kim naprawdę jesteś i dokąd zmierzasz, będziesz w stanie zaoferować konkretne korzyści swojemu przyszłemu pracodawcy.

Krok 2. Przeprowadzanie zmiany

Zmiana roli w życiu zawodowym – jak każde większe przedsięwzięcie – musi mieć plan realizacji. Dlatego tak ważne jest opracowanie zarówno niezbędnych dokumentów (chociażby CV, referencji, portfolio), jak też zaplanowanie konkretnych działań. Nowa praca nie znajdzie się sama – chociaż podobno są tacy, którym im się to udaje ?. Jednak zamiast liczyć na łut szczęścia, lepiej wziąć sprawy w swoje ręce i zaplanować, a później sukcesywnie realizować plan zmiany roli w życiu zawodowym.

Krok 3. Stabilizacja w nowym miejscu pracy

Może Ci się wydawać, że kiedy już dokonasz zmiany swojej roli w życiu zawodowym (zmienisz stanowisko czy pracę albo nawet zawód), to osiągnęłaś życiowy sukces. Jeśli mnie śledzisz od dłuższego czasu, to z pewnością wiesz, że dla mnie zawodowa aktywność zawsze jest polem do nieustającej pracy. W przypadku zmiany pracy i znalezienia swojego zawodowego „miejsca na ziemi” powinnaś pamiętać, że to dopiero jeden z pierwszych kroków do spełnienia. Kolejnymi powinny być: rozeznanie się w sytuacji w nowym miejscu pracy, określenie własnych kwalifikacji i oczekiwań dotyczących rozwoju oraz odniesienie ich do warunków w organizacji, tworzenie relacji ze współpracownikami i przełożonym, budowanie pewności siebie, neutralizowanie sytuacji konfliktowych.

Dopiero poczucie swobody w nowym miejscu pracy oraz otwartość pracodawcy na kontynuację współpracy dadzą Ci gwarancję, że przeprowadziłaś zmianę roli w życiu zawodowym w sposób przemyślany i rozsądny.

Osobiście życzę Ci tylko takich zmian i odwagi do podejmowania tak trudnych decyzji.

A jeśli czujesz niedosyt w temacie zmiany roli w życiu zawodowym, zapraszam Cię do odsłuchania 9. odcinka mojego podcastu „Idź Swoją Drogą” – „Jak zmienić pracę bez stresu?”. Zapraszam serdecznie!

[i] World Economic Forum, The Future of Jobs Report 2020.