Kim jest przywódca? Na czym polega przywództwo?

Z czym kojarzy Ci się przywództwo? Z historycznymi bohaterami rządzącymi swoimi krajami twardą ręką? Z postaciami, których władza doprowadziła do szaleństwa? A może z Twoim szefem, który nie uznaje wyrazu sprzeciwu?

Chociaż przywództwo nadal często utożsamiane jest z rządami twardej ręki, to jego współczesny wymiar nabiera zupełnie innego znaczenia. Czy pomyślałbyś, że jedną z cech dobrego przywódcy jest umiejętność wzbudzania zaufania?

 

Czym jest przywództwo i jak zmienia się na przestrzeni lat?

Pojęcie przywództwa mocno ewoluowało na przestrzeni lat. Dlatego też ciężko jest wskazać jego jednoznaczną definicję. Niegdyś przywództwo było równoznaczne z zarządzaniem. Dobrym przywódcą była osoba, która potrafiła podporządkować sobie zespół, rozdzielić odpowiednio zadania, przypilnować jakości ich wykonania oraz wprowadzania ewentualnych poprawek. Powyższy przykład to tzw. transakcyjny typ przywództwa, który jest spotykany do dziś. Na szczęście coraz rzadziej. Dlaczego na szczęście? Obecnie zarządzanie i przywództwo zastępowane są coraz częściej partnerstwem oraz współpracą. Zarówno badania, jak i doświadczenia wielu menedżerów oraz prezesów firm wskazują, że jest to model nie tylko bardziej sprzyjający rozwojowi, ale także przynoszący więcej korzyści i bardziej efektywny niż ten sprzed lat.

 

Koniec stylu mikrozarządzania

Są jednak nadal tacy menedżerowie, którzy nie wyszli poza schemat sterowania zespołem czy nawet firmą z sobie tylko zrozumiałą obsesją kontroli i sterowania “ręcznego”. To co przez wiele lat obserwacji mnie ciągle zadziwiało, to że model ten nie jest przez nikogo korygowany. Dopiero pandemia wymusiła zmiany w tym modelu, według mojej opinii do tego stopnia że pożegnamy się nareszcie z takimi szefami czy prezesami. Zobaczymy. Trzymam kciuki za taki rozwój rynku kultury pracy i stylu zarządzania.

Przywództwo odgrywa kluczowy aspekt w kontekście efektywnego kierowania zasobami ludzkimi. Współcześnie pojmowane nie jest już jedynie jako dominacja nad zespołem, ale przede wszystkim powinno opierać się na odkrywaniu potencjału drzemiącego w poszczególnych jego członkach. Bazując na postindustrialnym modelu zarządzania, przywództwo jest związane z posiadaniem twórczej wizji rozwoju danego przedsiębiorstwa. Sam przywódca zaś zyskuje miano koordynatora, kreatora a także mentora. Szef przedsiębiorstwa w tym znaczeniu powinien cechować się nie tylko odpowiednimi kompetencjami, ale również wiedzą. Skuteczny przywódca powinien posiadać predyspozycje predysponujące go do obierania różnych metod prowadzenia i kierowania zespołem, w zależności od kapitału ludzkiego oraz sytuacji rynkowej. Dzięki elastyczności, nowoczesny szef-przywódca może szybko i prosto wdrożyć zmiany, które spowodują optymalizacje realizacji określonych zadań według standardu firmy.

 

Cechy dobrego przywódcy

Menadżerów w dzisiejszym świecie nie brakuje. Prawda jest jednak taka, że przywództwo to bardzo trudne zadanie, które wymaga od nas wiele wysiłku. Dobry szef powinien charakteryzować się wieloma konkretnymi cechami, które sprawią, że będzie w stanie wykonywać swoje zadania tak, aby firma przynosiła oczekiwane zyski, a zespół był zgrany i wspólnie dążył do celu oraz pracownicy chcieli dla takiego szefa pracować.

Jakie kompetencje powinien mieć dobry szef?

1. Wsparcie dla swoich podwładnych

Umiejętność wspierania swoich współpracowników bez dawania zbędnych rad oraz bezpośredniego mówienia co ktoś ma robić, jest niezwykle ważna. Jak to robić? Najważniejsze jest to, aby zadawać odpowiednie pytania. Pracownik, odpowiadając na nie, sam dojdzie do takich lub podobnych wniosków, jak przełożony. 
Jak to wygląda w rzeczywistości? 
Wsparcie to zadawanie pytań pracownikowi, w miarę regularnych odstępach czasu, jak idzie mu projekt i czy jest coś co my możemy dla niego zrobić, aby mu ten projekt się udał. To my jesteśmy dla ludzi, aby im ułatwiać pracę, a nie oni dla nas.

2. Dbałość o sukces oraz dobre samopoczucie

Najlepsi szefowie są w stanie zachować w swoich zespołach balans pomiędzy bardzo dobrymi wynikami pracy, a pozytywnym zdrowiem psychicznym i fizycznym swoich pracowników. Narzucenie podwładnym niearealnych celów, które będą ich zmuszały do pracy bez wytchnienia to nic innego jak krótkowzroczność oraz nieodpowiedzialność. 
Dodatkowo, ​ważne jest to, aby pracownicy przez cały czas byli zdrowi, wypoczęci oraz pełni energii. Tylko w takim stanie będą mogli osiągnąć zamierzone cele. Dlatego trzeba dbać o swoich ludzi i zapewniać im pozytywne emocje, energię do pracy, a także komfort fizyczny, jak i psychiczny.

3. Motywacja

Wiele osób nie ma pojęcia, czym tak naprawdę jest mikrozarządzenie. To nic innego jak niezwykle ścisła kontrola pracy wykonywanej przez pracowników. Takie działanie wbrew pozorom wcale nie jest niczym pozytywnym. W przypadku, gdy w naszej firmie pracują doświadczeni specjaliści/eksperci, nie potrzebują oni od nas stałej kontroli, która będzie ich de facto ograniczała. Najważniejsze jest to, aby stale ich wspierać oraz pokazywać jak ważny jest ich kawałek pracy w perspektywie czasu. Kiedy zatrudniony widzi, że jego praca naprawdę ma sens, to zyskuje wiele na pewności siebie. Sam zaczyna motywować się do pracy, a po pewnym czasie uwalnia mu się kreatywność.

4. Produktywność

Dla dobrego szefa jedną z najważniejszych rzeczy jest koncentracja zespołu na wykonywaniu uzgodnionych zadań. Gdy pracownicy zaczynają pracować nad czymś, co w danej chwili nie jest kluczowe, menadżer powinien przywołać ich do porządku. W każdym momencie w konkretnej firmie, są pewne priorytety i naturalne jest że to tego trzeba się trzymać. Umiejętność ułożenia zadań w czasie i podziału na pracowników, a co za tym idzie odpowiednie i zrozumiałe delegowanie zadań w zespole- to sztuka sama w sobie. Trzeba umieć nawet zaplanować to że w trakcie urlopu szefa pracownicy zrobią tylko połowę tego co powinni. Bo jak wiadomo pracownik ma dwa urlopy: swój i swojego szefa.

5. Umiejętność komunikacji

Wiele osób myśli, że umiejętność komunikacji to wykorzystywanie kwiecistego języka czy elokwencja. Rzeczywistość jest jednak zupełnie inna, gdyż komunikacja to swoistego rodzaju łącznik między szefem a zespołem. To nic innego jak przekazywanie informacji prosto z poziomu zarządu do swoich ludzi. Błędne jest także przekonanie, że komunikacja to słuchanie. Samo słuchanie do niczego jeszcze nie prowadzi, najważniejsze jest to, żeby usłyszeć, co dana osoba chce nam przekazać. Tak więc komunikacja to proces dwutorowy, skomplikowany bo każda ze stron powinna się bardzo starać aby dobrze zrozumieć drugą osobę. Dobry szef będzie w stanie dać swoim ludziom informację zwrotną opartą na faktach. Zarówno tą pozytywne, jak i negatywną, która będzie miała za zadanie skorygować błąd pracownika. A to kolejna sztuka, często nieopanowana. I jeśli mogę cokolwiek zarekomendować, to informacji zwrotnej udzielamy natychmiast, nie czekamy na roczne arkusze oceny. To jest taki anachronizm, jak lampa na gaz.

6. Określenie wizji i strategii firmy

Jeśli chcesz, aby zespół działał efektywnie – a przecież to jest celem każdej firmy – to grupa zatrudnionych w niej ludzi musi wiedzieć do czego dokładnie dąży. I to właśnie umiejętność komunikowania wizji, a także strategii zespołu jest niezwykle ważna dla każdego menadżera. To on jest odpowiedzialny za wznoszenie motywacji swoich pracowników na tak wysoki poziom, jak to tylko możliwe. Najważniejsze jest to, aby stale przypominać, co jest celem zespołu. Wszyscy wiemy, że jeśli nie jest on jasno określony, to nasze działania po prostu nie mają sensu. W takich sytuacjach motywacja ucieka, a wykonywane zadania nie zostają wykonane tak dobrze, jak mogłyby zostać zrealizowanie. Nadchodzi czas liderów mających wizje i umiejących do tych wizji zachęcić innych.

 

Jak być dobrym liderem? Metody i techniki

Aby osiągnąć wszystkie wyznaczone cele, przywódcy-szefowie powinni zastosować odpowiednie narzędzia wspierające zespół. Dobrzy przywódcy wiedzą, jakie metody i mechanizmy najlepiej sprawdzają się przy pracy zespołowej i dla każdego z pracowników indywidualnie. Oczywiście, wszystko zależy od tego, z jaką załogą ma się do czynienia, w jakiej branży się pracuje oraz co jest celem do zrealizowania. Nie mniej jednak, pewne metody są możliwe do zastosowania w każdych warunkach.

Oto kilka z technik/narzędzi wspierajacych liderów:

 

Grywalizacja

Ciekawą metodą jest także grywalizacja, czyli przeniesienie mechanizmów występujących w grach komputerowych na zarządzanie zespołem w celu zwiększenia zaangażowania jego członków w rozwój danego projektu. Elementy takie jak współzawodnictwo pomiędzy poszczególnymi członkami drużyny, zdobywanie punktów, realizacja dodatkowych zadań doskonale sprawdzają się także w prawdziwym życiu. Ludzie lubią być nagradzani za swoje osiągnięcia. I mimo, iż zawsze mówi się, że motywacja wewnętrzna jest bardziej istotna od zewnętrznej, wprowadzenie grywalizacji może być ciekawym sposobem na urozmaicenie pracy.

 

Kultura organizacyjna

Za podstawę nowoczesnych metod zarządzania uważana się kultura organizacyjna. Najogólniej można ją scharakteryzować jako wspólny system wartości, celów, oczekiwań i norm oraz metod pracy, jakie przyjmuje dana grupa, które jednocześnie odróżniają ją od innych grup. Obejmuje ona wszelkie niepisane zasady dotyczące standardy zachowania pracowników względem klientów oraz względem siebie nawzajem, a także standardu traktowania wszystkich pracowników przez szefa. Jest to element zespalający i jednoczący, który jest kluczowy dla stworzenia dobrze działającego, współpracującego ze sobą zespołu. Kulturę tworzy i kształtuje prezes i zarząd. To oni są odpowiedzialni za to jakimi wartościami posługuje się organizacja. Wtedy będą przyciągać do swojej firmy ludzi o podobnych wartościach, tworząc silną i zwarta grupę.

 

SMART

Ustalanie celów wedle zasady SMART sprawdza się na każdej płaszczyźnie życia, także tego biznesowego. Mimo, iż został on stworzony w latach 80-tych XX wieku, jest stosowany przez osoby zarządzające zespołami do dziś. SMART to akronim, w którym kolejne litery pochodzą od słów opisujących, jaki powinien być cel:

• S – sprecyzowany
• M – mierzalny
• A – atrakcyjny
• R – realistyczny
• T – terminowy.

Zastosowanie metody SMART w wyznaczaniu celi umożliwia wyjście od tych wytycznych oraz ustalenie szczegółowego planu działania, który pomoże zrealizować zamierzony plan w sposób szybki, efektywny i przyjemny.

 

Mapowanie

Z kolei mapowanie strumienia wartości (VSM) jest techniką zaczerpniętą z branż zajmujących się produkcją przemysłową. Jednak doskonale sprawdza się także w dziedzinach kreatywnych. Najprościej rzecz ujmując: VSM polega na dokładnym opracowaniu bieżącego procesu twórczego, z uwzględnieniem, ile czasu zajmuje każdy etap, dostrzeżeniu w których miejscach występują niedociągnięcia i które elementy spowalniają cały proces. Następnie należy stworzyć plan docelowego wyglądu procesu oraz wprowadzić w życie zmiany, które umożliwią osiągnięcie tego stanu.

 

Jeszcze przywództwo, czy już partnerstwo?

Czy współcześni szefowie są nadal przywódcami dla swoich podwładnych czy raczej partnerami biznesowymi zmierzającymi do tego samego celu? To ciekawe pytanie. Jednoznaczne udzielenie odpowiedzi nie jest niestety możliwe. Nie ulega wątpliwości, że coraz częściej typowe przywództwo rozumiane jako zarządzanie zasobami ludzkimi, jest zastępowane przez współpracę oraz relacje partnerskie. Nie mniej jednak, każdy zespół potrzebuje lidera, który będzie potrafił poprowadzić swój team do osiągnięcia zamierzonego celu. Zatem, choć idea przywództwa ulega przemianom, z pewnością nie zaniknie ona całkowicie.

A z jakimi szefami spotykasz się na co dzień? A może sam nim jesteś? Jakie techniki zarządzania zespołem są dla Ciebie najlepsze? Chętnie poznam Twoje doświadczenia. Podziel się.