Kolejne nadgodziny spędzone w biurze, otrzymywanie nowych zadań mimo braku czasu na dotychczasowe, uczucie ciągłego zmęczenia pracą – tak w skrócie można opisać przepracowanie. Często bagatelizowane może doprowadzić do o wiele bardziej drastycznych skutków niż spadek efektywności pracownika czy częstsze pomyłki w wykonywaniu zadań. Długotrwałe przepracowanie może doprowadzić nawet do… śmierci!
Praca ekstremalna
Czym właściwie jest przepracowanie? Definicji zjawiska jest kilka, zarówno tych językowych, jak też naukowych. Najbardziej bezpośrednią z nich jest ta wskazana przez Słownik języka polskiego, która mówi wprost, że osoba przepracowana to taka, która jest zmęczona z powodu nadmiaru pracy[i]. I chociaż definicja wydaje się zrozumiała, to wgłębiając się w szczegóły dotyczące przepracowania, pracoholizmu i wypalenia zawodowego, można nieco się zagubić. Jednak o ile dwie ostatnie zjawiska są ze sobą powiązane w sposób bezpośredni (pracoholizm zwiększa ryzyko bournout), o tyle przepracowanie wydaje się zupełnie odrębnym problemem.
Mnie osobiście przekonuje zjawisko zidentyfikowane przez amerykańskie badaczki – Hewlett i Luce – nazwane pracą ekstremalną. Według amerykanek z tego rodzaju pracą mamy do czynienia w przypadku pracy min. 60 h tygodniowo oraz przy jednoczesnym spełnieniu minimum pięciu z poniższych warunków:
- nieprzewidywalny rytm pracy;
- szybkie tempo pracy;
- zmienne deadline`y;
- bardzo szeroka odpowiedzialność;
- obowiązki poza godzinami pracy;
- dostępność dla klientów 24/7;
- odpowiedzialność za zyski i straty;
- odpowiedzialność za rekrutację i onboarding;
- częste podróże służbowe;
- wielu przełożonych;
- fizyczna obecność w pracy min. 10 h dziennie[ii].
Biorąc pod uwagę warunki pracy, z którymi musieliśmy się zmierzyć całkiem niedawno (praca zdalna, przymusowa izolacja, łączenie życia zawodowego z prywatnym, nieregularne godziny pracy), to zdecydowanie sprzyjały one przepracowaniu. Jednak pamiętaj, że wykonując obowiązki zawodowe w „standardowych” warunkach również jesteś na nie narażona.
Przepracowanie a pracoholizm – różnice
Ważną kwestią jest również rozróżnienie przepracowania i pracoholizmu. O ile to drugie wynika z naszej indywidualnej postawy, o tyle przepracowanie jest efektem nadmiernego obciążenia pracą wymuszonego przez sytuację i pracodawcę. Pracoholizm jest uzależnieniem od pracy. Przepracowanie – przymusem pracy narzuconym odgórnie.
Myślę, że to rozróżnienie pozwoli spokojnie ocenić z którym problemem w kontekście pracy masz do czynienia. Co ważne, nie można sygnalizować pierwszych sygnałów, którymi mogą być chociażby ciągła myśl o pracy, brak umiejętności rozdzielenia życia prywatnego od zawodowego, permanentny stres dotyczący zawodowych obowiązków. W zależności od przyczyn pojawiających się problemów, dolegliwości psychiczne i fizyczne związane z pracą mogą być efektem zbyt nadmiernego obciążenia lub uzależnienia od zawodowej aktywności.
Karoshi i karojisatsu
Przepracowanie, choć wydaje się stosunkowo błahym problemem, może być fatalne w skutkach. Potwierdzają to badania zjawiska, które wskazują, że najbardziej ekstremalnym efektem przepracowanie jest… śmierć pracownika. Problem ten pojawił się po raz pierwszy w latach 80. w Japonii. Do Karoshi – bo tak określono śmierć w wyniku przepracowania – mogą doprowadzić liczne dolegliwości, które pojawiają się w momencie przepracowania i wyczerpania organizmu, np. krwotok mózgowy, choroby naczyń mózgowych, choroba niedokrwienna serca, udar mózgu. Ich efektem może być nagła śmierć. Powagę problemu, jakim jest Karoshi, potwierdzają liczby zgonów z przepracowania. Jeszcze kilka lat temu WHO podało, że z powodu przepracowania zmarło niemal 750 tys. osób[iii]!
W kontekście przepracowania nie mogę pominąć też zjawiska karojisatsu – samobójstwa spowodowanego przepracowaniem, nadmiernym obciążeniem psychicznym, nękaniem ze strony przełożonego, depresją wywołaną pracą zawodową. Jak widać nadmierne obciążenie obowiązkami zawodowymi negatywnie wpływa nie tylko na zdrowie fizyczne, ale również psychikę pracownika. A ta – moim zdaniem – jest nawet ważniejsza od fizycznej kondycji.
Zadbaj o siebie!
Jak powinnaś zareagować, kiedy zauważysz u siebie symptomy przepracowania? Przede wszystkim powinnaś skupić się na sobie. Najlepszym rozwiązaniem jest wzięcie urlopu w pracy, biorąc jednak fakt, że samo przepracowanie wynika z przyczyn od Ciebie niezależnych, to skorzystanie z tej formy odpoczynku też może być niemożliwe.
Dlatego tak ważne jest próba codziennego wygospodarowania choć chwili dla siebie. Nie musi to być wcale leniuchowanie na kanapie czy zupełna bezczynność. Istotne jest znalezienie odskoczni od zawodowych obowiązków, chociaż miałaby to być tylko wspólna zabawa z dziećmi czy przeczytanie fragmentu książki. Najważniejsze jest to, aby aktywność była tą, która sprawi Ci przyjemność.
A jeżeli chcesz mieć poczucie, że oprócz odpoczynku od pracy zapewniasz sobie jeszcze rozwój swojej osobowości, dobrym rozwiązaniem jest udział w profesjonalnym programie rozwojowy, w ramach którego codziennie będziesz pracować nad dobrymi nawykami oraz odkrywać swój wrodzony potencjał. Teraz JA! – zbuduj poczucie własnej wartości – za którego treść ręczę własną głową i wieloletnim doświadczeniem mentoringowym ? – to propozycja dla osób, które czują się wyczerpane swoją pracą i chcą w końcu znaleźć czas na rozwijanie samych siebie. Nie musisz się też obawiać, że nie będziesz miała chwili na realizację zadań. Program jest w formie wygodnej w użyciu i intuicyjnej aplikacji na telefon, a więc będziesz mogła z niej korzystać kiedykolwiek i gdziekolwiek będziesz chciała. A kiedy w ferworze obowiązków zapomnisz o programie, aplikacja przypomni Ci o rozpoczętych ćwiczeniach. Oprócz bogatej zawartości merytorycznej i praktycznych ćwiczeń, w ramach programu otrzymujesz dostęp do grupy wsparcia. Wymiana doświadczeń z innymi uczestnikami jest dodatkową okazją do wyciągania konstruktywnych wniosków. A jeśli będziesz chciała porozmawiać ze mną 1:1, też możesz skorzystać z takiej opcji.
Tegoroczna edycja programu rusza już 5 maja! Nie czekaj i wykup swój udział! Nie daj się przepracowaniu, zadbaj o siebie, rusz z miejsca i weź zawodowe życie w swoje ręce!
[i] Przepracowany – hasło w: Wielki słownik języka polskiego – https://wsjp.pl/haslo/podglad/35560/przepracowany
[ii] M. Żemigała, Zjawisko śmierci z przepracowania [w:] Studia i Prace WNEiZ US, nr 52/3 2018, s. 179.
[iii] A. Dąbek, Ostrzeżenie WHO: przepracowanie nas zabija, nadgodziny groźne dla zdrowia – https://www.medonet.pl/zdrowie/zdrowie-dla-kazdego,alarm-who–przepracowanie-nas-zabija–nadgodziny-grozne-dla-zdrowia,artykul,49185597.html
Brak komentarzy, bądź pierwszy!