Asertywność jako jedna z kompetencji miękkich – jest coraz bardziej popularną cechą. Niestety często rozumiana jest jako umiejętność odmawiania.
Czym jest asertywność?
Kilka dni temu jeden z prawników podzielił się na swoim profilu na Facebooku myślą, która doskonale oddaje istotę asertywności. Napisał:
„Planuję pracę na najbliższy miesiąc i gdy osiągnę limit, przestanę przyjmować nowe zlecenia. To jedna z lekcji asertywności i zarządzania swoim życiem – sztuka odmawiania.”
Co mnie ujęło w tym wpisie? Przede wszystkim głęboka świadomość znaczenia asertywności. Asertywność to nie tylko umiejętność mówienia „nie”. Jest to kluczowy element dojrzałego zarządzania własnym życiem, który polega na szacunku do siebie i swoich potrzeb.
Jednak asertywność nie ogranicza się wyłącznie do odmawiania. To także zdolność do wyrażania własnych opinii, przyjmowania pochwał, ocen i krytyki, oraz umiejętność balansowania między stanowczością a dążeniem do kompromisów.
Najważniejszym aspektem asertywności jest jednak samoświadomość i zdolność do samooceny. Dzięki temu możemy wyrażać szacunek do siebie, swoich kompetencji i wartości. Jasne komunikowanie swoich poglądów i potrzeb to wyraz tego szacunku. Taka postawa jest kluczowa, aby zyskać szacunek innych.
Asertywność, czyli poszanowanie zdania innych
Wprawdzie istotą asertywności jest dbałość o własne interesy, czyli komunikując się w sposób asertywny, jesteś w stanie wyznaczyć jasne granice (np. dotyczące współpracy czy liczby zawodowych obowiązków), których inni nie mogą przekroczyć.
Ważne jednak jest również to, że będąc asertywnym, wykazujesz szacunek wobec innych osób.
- jasne komunikaty wyrażane w zrównoważony sposób,
- konstruktywne krytykowanie z twojej strony,
- umiejętność przyjmowania ocen,
- zdolność słuchania opinii innych,
- umiejętność przyznania się do popełnionego błędu,
- czy wyrażenia przeprosin.
– to te cechy postawy asertywnej, które nie tylko bronią twoich potrzeb, ale przede wszystkim wyrażają twoje opinie z szacunkiem dla drugiej strony.
Dodatkowo: kontrolowanie emocji i umiejętność wysłuchania drugiej strony jest kluczowe w kontekście asertywności. Tym bardziej że między postawą asertywną a agresywną jest bardzo cienka granica, którą niezwykle łatwo przekroczyć.
Osoba asertywna, czyli jaka?
Aby łatwiej było Ci pracować nad postawą asertywną, przedstawiam kilka charakterystycznych cech.
Będąc asertywnym:
- jesteś w stanie odróżnić przedstawione fakty od wyrażonych opinii i zdystansować się wobec tych drugich,
- potrafisz wyrazić swoje zdanie w stanowczy sposób, jednak bez jednoczesnego obwiniania innych,
- krytykujesz wyłącznie w sposób konstruktywny,
- proponujesz, a nie narzucasz możliwe rozwiązania problemu,
- swoje opinie wyrażasz w pierwszej osobie, tj. „Ja uważam…”, „W mojej opinii…”, „Moim zdaniem…”
- chociaż wyrażasz zdanie odrębne od pozostałej grupy, nadal jesteś jej częścią, a twoim celem jest wspólne wypracowanie właściwych rozwiązań z poszanowaniem zdania i potrzeb każdego z członków,
- jesteś świadomy swoich potrzeb i wartości, jednak zauważasz je również u swoich współpracowników.
Po co właściwie asertywność?
Asertywność nie jest prosta. Wymaga umiejętności poskromienia własnych emocji, wyłuskania z przekazywanych komunikatów i ocen wyłącznie faktów, wyrażania sprzecznego zdania bez jednoczesnego ataku rozmówcy. Chcąc być asertywnym, musisz poświęcić dużo uwagi i energii na wypracowanie odpowiedniej postawy. Jednak spokojnie: wysiłek w tym zakresie zaprocentuje.
Kiedy uda ci się wypracować mechanizmy asertywne i nauczysz się dbać o własne interesy z jednoczesnym poszanowaniem zdania innych, znajdziesz sposób na bezkonfliktowe wyrażanie swojego ja i rozwiązywanie potencjalnych sporów.
Co istotne, postawa asertywna jest przydatna nie tylko w życiu codziennym (kulturalne pertraktacje z małżonkiem – wyobrażasz to sobie ?), ale – przede wszystkim – w życiu zawodowym. Przyznaj się, ile razy zdarzyło ci się przyjąć zadania od innych współpracowników mimo tego, że byłeś wyczerpany i nie nadążałeś z własnymi obowiązkami? Jak często czujesz frustrację z powodu braku umiejętności wyrażania w spokojny sposób sprzeciwu wobec próby wykorzystania twojej uległości? A może ciągłe pomijanie przez zespół twojego zdania skutecznie zniechęca cię do pracy?
Asertywność — przykłady
Wyobraź sobie teraz takie sytuacje:
- Kiedy współpracownik po raz kolejny próbuje obciążyć cię nowym zadaniem, ty spokojnie stwierdzasz, że liczba twoich obowiązków jest wystarczająca i jesteś pewien, że twój kolega z pracy doskonale poradzi sobie z wykonaniem akurat tego konkretnego.
- Nie jesteś przekonany do rozwiązań zaproponowanych przez grupę? Kulturalnie i bez wskazywania winnych wskaż to, co budzi twoje wątpliwości. Nie zapomnij o odpowiednich argumentach, a nawet zaproponuj własne rozwiązania.
- W trakcie spotkań ze współpracownikami jasno komunikujesz, jakie jest twoje zdanie. Podkreślaj swoje kompetencje i doświadczenie, z którego wynika twoje stanowisko. Jednocześnie doceniaj doświadczenie współpracowników i ich wysiłek włożony w wypracowanie przedstawionych propozycji. Bądź otwarty na merytoryczną dyskusję bazującą na solidnych argumentach.
Zgodzisz się, że widać różnice?
Jak być asertywnym?
A dla tych, którzy lubią działać tu i teraz, mam małą ściągawkę z budowania asertywnego komunikatu.
4 etapy asertywnej postawy:
- Scharakteryzuj dręczący cię problem bądź sytuację, która jest dla Ciebie niekomfortowa.
- Określ swoje odczucia, jakie ci towarzyszą.
- Wskaż konkretne potrzeby, które chcesz zrealizować.
- Wskaż konsekwencje zaproponowanego rozwiązania, podkreśl jego korzyści.
Mam nadzieję, że powyższa „ściągawka” pomoże Ci kształtować w sobie asertywne zachowania. Trzymam kciuki za to, żebyś potrafił/a odpowiednio zadbać o samego siebie przy jednoczesnym poszanowaniu innych…
Prawdziwa asertywność to przede wszystkim efekt głębokiej wiedzy o sobie. Gdy poznasz swoje talenty, mocne strony i naturalne predyspozycje, asertywność stanie się naturalnym wynikiem tej świadomości, a nie wymuszoną postawą.
Dlatego zachęcam Cię do zgłębienia wiedzy o sobie poprzez wykonanie testu Gallupa. To doskonały krok w stronę lepszego zrozumienia siebie.
Źródła:
[i] Wojciech Wawrzak, Prakreacja – post z dn. 14.07.2020 – https://www.facebook.com/prakreacja/posts/3954878667920869
Brak komentarzy, bądź pierwszy!